Objektif olabilmek...

Öğrenciyken bazı bilgiler hiç içime sinmezdi.Aslında en çok yararlandığım kişilerden bir tanesi de büyük müzikolog Curt Sachs tır.

1881 Berlin doğumlu bu Alman müzikolog çok saygı duyduğum bir müzikolog olmasına rağmen yanımda olsa bir konu da onunla tartışmayı o kadar çok isterdim ki. Ancak biliyordum ki henüz ben doğmadan bu dünyadan göçüp gitmişti. Ve doğal olarak ona söylemek istediğim şeyler içimde saklı kaldı.

Curt Sachs batı müziği üzerine uzman biridir. Ve doğal olarak ister istemez biraz ön yargılıdır bilgilerini aktarırken.

Örneğin doğu müziğini hiç bir ülke ayrımı yapmaksızın bir bütün halinde anlamsız bulur ve çok daha ileriye giderek doğu müziği için "kaypak" tanımlamasını kullanır.

Kaypak olarak değerlendirmesine ise çalgılarını örnek olarak gösterir.

Evet batı müziği çalgıları ve doğu müziği çalgılarına şöyle bir baktığımızda farklılıklar kesinlikle vardır. Batı müziği ilerleyen zaman içersinde müzik açısından gelişmeler gösterirken doğal olarak bunu çalgılarına da yansıtmıştır.

Özellikle çok sesliliğin gelişimiyle çalgılarında da bunu ortaya çıkartabilecek keskinlikle çalgıların , özellikle telli çalgıların, perdeli olmasını sağlamışlardır.Ya da piyano gibi klavyeli çalgılarda 24 ton sistemini ortaya koyabilecek yapılandırmayı çalgılarına yüklemişlerdir.

Doğu müziğinde ise çok seslilik gibi bir kaygı hiç yoktur. Genellikle melodik yapılanma çok daha önemli olduğundan batının 24 ton sistemi çok fazla önem taşımadığı gibi sesleri batı müziğinin tonalitesinin dışında olduğundan çok daha fazla tonalite yaratabilmişlerdir.

Evet bunları çok sesli hale getirmek batı tekniğiyle pek kolay değildir. Ama doğu müziğinin çok seslendirme gibi bir kaygısı hiç olmamıştır ki zaten.Doğal olarak ta çalgılarında keskinliği ret edip ara sesleride çıkartabilmeyi sağlayabilmek için perdelerden uzak durmuşlardır.

Bizlere müzik tarihinde öğretilen en önemli konulardan bir tanesi de; objektif olabilmekti. Çok zor bir konu bu aslına bakarsanız. Bunu gerçek anlamda başarabilmiş kişilerin dünyasının çok daha zengin olduğuna inananlardanım.

Hiç bir ulusu ret etmeden var olan nesnel koşullarına göre oluşturduğu üst yapı kuruluşlarından biri olan müzik, kişisel duygu ve düşünceleri içinde barındırdığı sürece objektiflikten uzaklaşırız.

Sıradan insanların bu anlamda objektif olmak gibi kaygı duymalarına pek gerek olmasa da yine de ister profesyonel olsun ister olmasın her insanın içinde objektifliği barındırmasından yanayım.

Hele bu kişi bir müzik otoritesiyse kesinlikle objektif olmalıdır. Curt Sachs la tartışmak istediğim konuların başında bu gelirdi;

Neden objektif değilsiniz?

İkincisi de, unuttuğu bir konuyu hatırlatmak isterdim.

Dünyadaki en doğal çalgı insan sesidir ve insan sesinde de perde yoktur....

Enstruman olarak sadece insan sesini kullanan 19. yüzyılda ortaya çıkmış a-capella tanımı içersinde çağımızın usta a-capellacılarını dinleyelim derim işte bu aşamada:)