Altay Öktem

Öyle anlar vardır ki, herşey anlamsız gelir insana...

Bilgelerin, ahlâk kumkumalarının, yüce felsefecilerin,kendilerini bir halt sanan bilumum kişilerin, zaman zaman yüksek sesle -sözümona senin iyiliğin için -ama genellikle iç sesiyle seni yönlendirmeye, sana iyilik etmeye kararlı tavırlarıyla nafile çabalarını gördüğünüzde hissettiğiniz cinnet kelimelere yansımayan bir haykırışı içinde barındırır.

Herşeye rağmen hayatın devam ettiğini biliriz ve insanoğlu hiç bir canlıda olmayan anlamsız bir dirençle nefes almaya devam eder.Yaşarken mi ölüyüz, yoksa öldükten sonra mı başlar hayat bilinmez...

Benim iyi gün ve kötü gün dostum Altay Öktem dir. Onu edebiyatçılar arasında farklı bir yere koyuyorum, sanki ailemin bir parçası gibi algılıyorum, hiç farkında olmasa bile.

Çok iyi bir edebiyatçı O.

Yazılarını da , şiirlerini de ayrı şekilde seviyorum.

Ders vermez yazılarında, öğütleri hiç göremezsiniz, olduğu gibi tüm çıplaklığıyla aktarır düşüncelerini.İnsana ait güzelliklerde, çirkinliklerde, salt gerçeğiyle kendini bulur kelimelerinde.

"Aşk Filmine İki Kişilik Bilet Alınmaz

Hiç kimseyi özleyecek kadar sevmiyorum kendimi. O yüzden sevdiğim her kadını, bırakıp gittiğim her şehri, katlayıp arka cebime koyduğum, ayılınca bulamadığım her şiiri bir daha asla hatırlamıyorum. Yalnızca kadınları, şehirleri şiirleri değil, kendimi de unuttuğumu gösteriyor bu. İnsan en çok kendini terk ediyor.

Aşk anlatan filmlere bir bilet alıyorsak ve karanlık bir salona girip filmin başlamasını bekliyorsak terk edilmişiz demektir. Hem de bir başkası terk etmemiştir, düpedüz kendimiz terk etmişizdir, kendimizi.

Dışarıda sevişebileceğimiz onca yer vardır oysa. Sinema solunuysa karanlıktır. Senarist başarılıysa iyi bir öyküsü, bir kurgusu vardır filmin, oyuncular başarılıysa çok gerçekçi oynamışlardır rollerini kameralar başarılıysa çok güzel açılardan, çok etkileyici sahnelerden göreceğimiz kesindir. Film bizi oturduğumuz koltuktan alıp bambaşka dünyalara savuracaktır. Hiç farkında değilizdir ama; aslında kendi hayatlarımız bambaşkadır!

Oysa soğukta, bir sokak arasında sevgilinin çatlak dudaklarına kaçamak bir öpücük konduran kişinin cebinde bir değil, iki bilet vardır. Gören olur diye kaçamak, tedirgin bir öpücük kondurur önce; ama dudaklar birleştiği anda kim görürse görsün; hararetle emme işlemi başlar. Eğer cebindeki iki biletin farkındaysa insan, ne soğuğa ne de sokağa aldırır; ortalıkta sevişir. Bir daha da gitmez aşk filmlerine.

Sinema salonunu dolduranlarsa yalnızdır, yaralıdır. Her zaman tek bir bilete yetecek kadar cesaretleri vardır. Cebinde iki bileti olanlarsa sokaklardadır zaten.

Aşk asla filmler gibi yaşanmaz. En gerçekçi filmde bile ince ince hesaplanmış, nakış gibi işlenmiş bir kurgu vardır. Kurgu işte; adı üstünde, kurulan şey. Giriş, gelişme, sonuç falan...

Gerçek yaşamdaki aşkta bu bölümlere rastlayamayız. Rastlasak da bu sırayla ilerlemez aşk. Örneğin giriş bölümü aşkın sonunda olabilir.En baştan girilirse belki işin heyecanı kalmaz, gizemi bozulur, hiç girmezsen de platonik aşk olur, o da sıkar tabii. Gelişme diye bir şey yoktur aşkta. Çünkü gelişme bir sürekliliği içerir aşkta ise sürekli olan hiçbir şey yoktur. Bir gelişir, bir geriler, karışık, karmakarışık olur hayatın. Filmlere en benzemeyen yanı da sonuç bölümüdür aşkın. Filmin sonunda ışıklar yanar, salon aydınlanır ve kalabalığa karışırsın. Aşkın sonunda ise yapayalnız kalırsın.

Aşk filmine iki kişilik bilet alınmaz. Zaten iki kişilik aşk da olmaz. İki kişinin birbirine aşık olabilmesi için üçüncü kişi şarttır. Issız bir adadaki iki kişi sevişebilir, kavga edebilir, yemeğini paylaşabilir, beraber şarkı söyleyebilir... ama aşık olamazlar. Aşk,

bir başkasına "rağmen" yaşanan bir duygudur. Düşünebilecek başkaları da varken yalnızca onu düşünmek, sevişebilecek başkaları da varken yalnızca onunla sevişmektir. O yüzden aşk, en az üç kişiliktir.

Peki aşk filmine üç kişilik bilet alınabilir mi? Alınır tabii. Üç, dört, yada beş kişilik... O zaman grup olarak sinemaya gidilmiştir, bu da çok doğal, hatta eğlenceli bir durumdur. Tek kişi yalnızlıktan, böyle bir kalabalık ise birlikte eğlenme isteğinden aşk filmine gidebilir, çok normal. Ama birbirine aşık olan iki kişi asla aşk filmine gitmez. Çünkü filmin konusunun hayatın konusuna hiç benzemediğini yaşayarak öğrenmiştir onlar.

Tesadüf bu ya; cebinde tek bir biletle sinema salonuna girip, koltuğa kurulup filmin başlamasını beklerken yine cebinde tek bir bileti olan biri gelip yanınıza oturabilir. Sokakta karşılaşsanız belki aşık olacaksınız birbirinize. Ama iki saat boyunca yan yana oturursunuz, soluklarınız birbirine karışır ve hiçbir şey hissetmezsiniz. Oturup

filmi izlersiniz paşa paşa. Nedeni çok basit, yan yanasınız ve tam karşınızda bir perdede olup biteni seyrediyorsunuz yalnızca.

Aşkta karşı karşıya olabilirsiniz, yada arka arkaya, o kadar.

Aşk, asla yan yana olmamaktır...

MELEKLER DANSI

melekler dans ederken yavaşça öldük

ılık bir su sesiydi zaman, yani korkunç ve anlamlı

akıyordu aramızdan radyoyu açtın

sıcaktı sanıyorum temmuz falandı tenin

müzik de yakıyordu, bakışın da, koltukaltın

nemliydi, beyazdı, bir de zehirli

bembeyaz örtülere şarap dökülmüş gibiydin

kırmızı bir gül konmuş, gül sürdükçe

şeytan gibi, nota gibi, dalgibi lekelerle

çatal bıçak sesleriyle, suyun

bardağa dökülürken çıkardığı gürültüyle

melekler dans ederken kanepede

oyuncak bir ayı vardı, yerde kuş cesetleri, ezilmiş bisküviler

caz mı çalıyordu, tango mu artık radyoda

başım mı dönüyordu, tırnaklarını mı yiyordun

bilmiyorum; oyuncak ayı aniden

esnedi, sonra kalktı yerinden

dolaşmaya başladı odanın ortasında

korktuysam bir gerçek diğerine karıştığı içindi

kaçtıysam düpedüz müziğin ritminden

yalnızsam kesinlikle seni sevdim diyeydi

ay tutulmuş o gece sonradan anlattılar

saçlarım bağlamışsın arkadan, dudaklarının izi

yapışmış camlara, parmağın mı kesilmiş ne

beyaz bir papatyayı kıpkırmızı boyamışsın

yollamışsın; zor taşımış postacılar, çok ağlamış dediler

düğüm düğümmüş gözlerin, kirpiklerin kırptıkça sırça

biliyorum; melekler uçsun diye açmıştın pencereyi

bir değil, iki değil, çok atladım aşağıya

radyo hala çalıyor örtüde solmuştur leke

sanırım susuyordur ayı, kıpırdamıyordur bile

başka bir yerde, belki başka biçimde

dans ediyordur melekler, seviniyordur

biz yavaşça öldük diye,

GECE

falım yanlış çıktı. oysa ne güzel

kapatmıştım fincanı, sakalımı kesmiştim dün

tüysüz bir oğlan gibi en dipte

siyah inciler dizmiştim kendime

düşüm yanlış çıktı. sözünde durmadı periler

kaldırıp yorganı üstümden, hem de kış vakti

hem de lapa lapa kar yağarmış gibi hissederken ben

her şehre geri dönerken, her şehri tutuştururken

fırsatçı yangınlara geçit vermezken tenim

tenim dediğim; pörsümüş bir kağıttan biraz kalınca

kurumuş bir yaprak gibi salınan suda

tenim dediğim; değerken sana ıslıklar çalan

tenim dediğim; külliyen yalan!

kış da geçti sonunda

yeni bir fal kapatsam yaz gelir mi sılada

şöyle gözlerini süzse bir kadın, boynunu uzun

kollarını kısa tutsa sarılırken bana

o anda bir yaprak düşse dalından

kınından çekilse kılıç, eski bir çağda

bir şövalye gibi dimdik dursam ayakta

hayatın karşısında; öyle dimdik, öyle dik, silik

sularda aksini görsem, masallarda olur ya

eğilsem, su içerken mesela ya da yüzüme

vururken avuç avuç o sıradan kanamayı

aaaa, bir baksam yüzün senin, sulara bocalanmış

geçmişe bulanmış, tarihe karışmış, aksak bir halkın

toprağını sulayan nehirlere, çocuğunu emziren

kanserli memesine, bulanık süte

ota boka karışmış yüzün senin sulara

yaz da geçti sonunda

fincan yapıştı tabağa, dileğim tuttu

bir çingene çift eliyle sarıldı hayata

geçmişi unut! dedi, sokaklara çıkma

herkes kendi karabasanına tutsak olur sonunda

herkes bir dağın arkasına geçer

herkes bir dağın arkasında vurulur

her soytarı çetesini dağıtır sonunda

çetemi yol tuttu, eğilip kustum kendi türkçe’mle

saçımdan sürüklenmiş gibi, sanki eski

bir falakaya yatırılmış gibi ayaklarım şişince

akbabalar üşüşünce dilime, yaşlanınca dağılır ya dağlar

eskiyince yüklüğe kaldırılır ya yorganlar

kurşuna dizilir ya atlar, çingeneler asılır ya

sararmış fotoğraflar bir bantla tutturulur duvara

duvar taşımaz o yükü, eski bir sevgilinin

yüzünü zaten kaldıramaz tuğla

sıvası dökülen bir bedenin ruhu olmaz aslında

geriye sarılır film, derine işler acı, aşkı

herkes kendine biçer, eksik bir düğme gibi

yalnız kalır iliğin ıstırabı

falım yanlış çıktı. bir çocuk kurşuna dizildiyse doğu’da

dağlar iteklendiyse, kenara çekildiyse bir nehir yatağına sırıtarak

yüzün senin kaybolduysa sularda

tenimi acıttıysa hava, bulutlar da suçluysa

bahar falan yoktur buralarda

mevsimsiz kaldık. kolumuz kırık

kanadımız zaten yoktu periler aldattı bizi

suçluysam yüzüme gül, suçluysam kendini

as ruhunun tavanına, mumları devir

pencereden bakıyorum; hiçbir mevsime uymuyor şehir

pencerem de pencereye benzemiyor aslında

sen mumları devir, nasıl olsa tutuşur perde

ateş yalan söylemez, duman yayılır

ölüm dediğin hep dar gelir bedene

falım yanlış çıktı. bir fincanın içinde

sıkıştı kaldı kendimi kovduğum gece

YAZIK

bu şehir beni anlayamaz, yasaksa yasak

ateş söndü! döndü suları çağıran sesin

geri döndü

masum bir öpüşü, umulmaz düştü, yasaksa yasak

ateş söndü! şiddet boşlukları doldurur

barbarlar geri döndü.

kötüyüm. ne mutlu kan yakışır bana

kasketini tarlada unutan bir köylü gibi

sızarım en kirli yerinden zamana

ateş söndü! kollarında acı çekmek ölümümdü

pisim. kara bir sokak kedisiyim bu şehrin kıyısında

alnında jilet yarası taşıyan sevgilim, nemli tanrıçam

her gece taparım o umulmaz yanına

o adsız şehre; ışıksız geleceğe

ateş söndü! kılıcım usulca girdi kınına

prensesim, tiz sesim, pis güneşim

yazık yine döndük kendimize

yazık

yine döndük kendimize

KUŞLARIM ÜŞÜYOR

cebime tıktığım kuşlar çok üşüyor

ben de üşüyorum desem kim inanır

bunca yıkıntının altında

bunca kırık cam batmışken ayaklarıma

belki yine seviyordur diye bir papatya kopartıyorum

yapraklarını yoluyorum, çiğniyorum, zıplıyorum üstünde

nasıldı bu fal, yani nasıl açılırdı bir kapının kilidi

anahtarı deliğe sokmadan önce

tüfek omuza deme komutanım, komik oluyorsun

omuzum olsa başka şeyler yüklerdim üstüne

bir palyaçonun burnunu örneğin

dövüşçü horozların kopan tüylerini

kullanılmış bir mendili koyardım

sonra sıyırırdım kendimi yeryüzünden

yok, yeryüzünü sıyırırdım kendimden

cebime tıktığım kuşlar çok üşüyor

geriye sayacağım söz veriyorum, vurmayın

vurmayın kuşlarım ağlıyor, geriye sayacağım

anne, hangi sayıdan başlayacağım?

YALNIZLIK CİNAYETTİR

kendime kuytu bir ölüm arıyorum yalnızca kendime

düşlerime sokak kedilerinin gözleri giriyor, korkuyorum

boynunu kendi bileğine dolayıp asılan bir adam

kanını sulandırılmamış alkole banan

sokak satıcıları epey bilir bunu yalnızlık cinayettir

yalnızlık cinayettir bütün notalarda, bütün dillerde

bütün hecelerde, "a" sesinde, re minörde, mors alfabesinde

yalnızlık cinayettir kendi tükürüğüyle

ıslanan bedenlerde eski bir kokudur, yalnızca budur

ıslak paspas kokusudur, gece morudur

bileği tahriş olmuş bir kadının dinmeyen korkusudur

ansızın yakalanmasıdır bir kuşun kapana

trenin gecikmesidir istasyona yalnızlık cinayettir

sevişirken kramp girmesidir, ölürken birdenbire

sıçramaktır başka bir zamana, kadeh tutarken

elinin titremesidir, sesinin duyulmasıdır susarken

karnına saplanan bıçağı sevmektir yalnızlık cinayettir

cinnettir

kendime kuytu bir ölüm arıyorum çok iyi biliyorsun bunu

düşlerime kalabalık bir cadde giriyor. korkuyorum

saçlarını sırtından sallandıran kadınlar kadar

uzayıp gitmesi kadar bir aşkın telaşla

yanlışlıkla, su katılmamış bir sevişmenin ardından

ters yakılması kadar sigaranın, benim kadar

yani ellerim kadar, bedenim kadar, düşüncelerim

sırlarım, kaçışlarım kadar saçmadır yalnızlık cinayettir

cennettir

kendime kuytu bir ölüm arıyorum çok görüyorsun bunu

bütün delillerimi yaktım, beni ötelere götürecek

yollardan zaten uzaktım

her kadına yeni, bir zevk, her kadına

yeni kurulmuş tuzaktım bütün delillerimi yaktım

sonrası yok. sonrası çok gizli bir fotoğrafın arabı

yüzümüz siyah ve anlamsız, dışımız beyaz ve derin

sanki bir diktatör anıtı, kan akıtan bir nehir

işlenmemiş suçlarımız sanki yalnızlık cinayettir

cennettir

cinnettir

cinayettir.

zaman doldu

artık gidiyorum arkama bile bakmadan

arkaya bakmak çok eski huyudur

bazı çirkin adamların

zaman doldu

artık gizlemiyorum kendimi çok kadınla seviştim çoğu buluttu

basbayağı buluttu bildiğimiz buluttu dağılıp gidiyordu ben ço-

ğalttıkça

bir akşam usulca girdim kanıma

kendim karar verdim hep kendim karar verdim

yanlış da olsa sevdim pişman değilim, neden olayım?

bir akşam; üç gün üç gece poker oynamıştım

ne güzel. üç gün üç gece yeterince

içmiştik demek ki onar şişe, belki on beş

yirmi belki de.

abdullah, ah dostum, sevdiğim, çalı yüzlüm abdullah

kaç kurşun sıktı üstüme

yeterince içmiştik. vuramadı

vurdu, ben anlamadım belki de

belki de yavaş yavaş devam ediyorum ölmeye."

sanem uçar

....................

Önemli not;

Sevgili Altay Öktem in dergilerden çekilme nedenini açıklayan kendi cümleleri;

"Söylediklerimin kısmen anlaşılıp kısmen de “yanlış” anlaşılması üzerine kısa bir açıklama daha yapmanın gerekli olduğunu düşünüyorum.

Elbette şiirimizde uzun süredir devam eden bir ayrışma var. Banka ve holding dergilerinde (çok sevmediğim halde kullanmak zorunda kalıyorum bu terimi) yazmayı baştan beri reddeden, dahası, sistemle uzlaşı içinde olan dergilerde bilinçli bir tavırla yer almayan birçok şair var. Bunun gerekliliği üzerine yazılan kuramsal yazılar da sık sık yayınlandı, yayınlanıyor çeşitli dergilerde.

Bu, toplu bir tavır olarak geliştirilmediğinde dikkatlerden kaçıyor. Yayınlanan onlarca (belki yüzlerce) dergi arasında kimin nerede yer aldığı, kimin nerelerde ısrarla yer almadığı nasıl tespit edilsin? Yer almayanlar, bunu bir tavır olarak mı geliştiriyorlar, yoksa o dergilerin kapılarını aşındırdıkları halde reddediliyorlar mı, okur bunu nereden bilsin?

Peki, özellikle merkezi dergilerden uzak duranlar, bu amaçla, özellikle kimi yerel dergilere, edebiyat heveslilerinin çıkardığı dergilere destek verenler, o dergilerin bir kısmında rastladığımız genel dağınıklığı, vasatlığı, özensizliği destekliyor konumuna düşmüyorlar mı?

Okur kaybetmenin, kan kaybetmenin asıl nedenlerinden biri de bu olamaz mı?

Kendime (internet üzerinden yayınladığım için de bir anlamda size) sorduğum sorular bu çerçevedeydi. Yoksa Kitaplık’a gönderdiğim bir şiir yayınlanmış ya da yayınlanmamış ne çıkar? Yılda zaten kaç tane şiir yayınlıyorum ki? Şiir yayınlamadığım dergi sayısı, yayınladıklarımdan kat kat fazla. Sorun bu olsa, kolayca çözülürdü zaten. Sadece, bu basit olay, uzunca bir süredir yaşadığım hoşnutsuzluğu tetikledi. Hangi dergide gönül rahatlığıyla, tamamen içime sindirerek şiir yayınlatabiliyorum? Hangi yıllıkta şiirim var, diye heyecan duyuyor, seviniyorum? Hangi soruşturmaya cevap verirken, söylediklerimin yerini bulacağından emin olarak, büyük bir hevesle sarılıyorum kaleme?

Hiç.

Aslında yeni bir şey söylemediğimin farkındayım. Bunların hepsini, iyi kötü şiirle ilgilenen herkes biliyor zaten. Karşılıklı konuşmalarda, bu sorunlar sürekli konuşuluyor. Ama o noktada kalıyor her şey. Çünkü oluşturulan irili ufaklı parsiyel şiir iktidarlarınca reddedilme korkusu, elini kolunu bağlıyor herkesin. Zaten satmadığından, okunmadığından yakınılan dergiler tarafından aforoz edilme ihtimali göze alınamıyor. Ve kendini, bu sırnaşık kucaklaşmayı sürdürmek zorunda hissediyor herkes.

Elbette her dergi kendi politikasını oluşturacak, aykırı gördüklerine karşı mesafe oluşturacaktır; bundan doğal bir şey olamaz. Kitaplık, iktidarla (yalnızca siyasal iktidarı kastetmiyorum) ilişkisini zedeleyecek şairleri, yazarları ya da şiirleri, metinleri dışlayacak, bu doğal. Ben de o iktidar ilişkisinin tam karşısında durduğuma göre, zaten orada bana yer olmadığını bilip, şiir göndermezsem sorun çıkmamış olur… İyi de, “aman bir tatsızlık çıkmasın, herkes nasılsa girmiş bir yola, böyle devam etsin” demek için mi yazıyoruz? Bu mudur şiirin nihai amacı?

Tam da bu konulardaki düşüncelerimi sizlerle paylaşırken, büyük bir emek ürünü olduğunu bildiğim ve doğru bir yayın politikası izlediğini düşündüğüm, en azından kendime yakın hissettiğim için burada adını vermek istemediğim bir dergide, geçen ay içinde gönderdiğim bir şiirim yayınlanıverdi. Hem de bir sözcüğü sansürlenerek!

Korku insani ve çok anlaşılır bir duygu. Elbette yaşadığımız ülkenin koşullarını, bazen sadece “samimi” olabilmenin bile Don Kişot’luk gerektirdiğini biliyorum. Karakalem’i yayınlarken bir tek sözcüğü bile sansürlememek (Karakalem’i bilenler daha iyi anlar bunu, istense her sayısında, derginin yarısı sansürlenebilirdi) için birçok kişiyle mücadele etmek zorunda kaldım. Açıkça, buna hakkım da yetkim de olmadığı düşünüyordum, hala da öyle düşünüyorum. Dergiyi kapatmaya, böylece o yazıların, şiirlerin hiçbirini yayınlamamaya hakkım vardı elbette, ama makaslamaya, asla! Her türlü yasal sorumluluğa rağmen.

Can Yücel’in “Bu ülkede göte göt derler” demesinin üstünden yıllar geçti. Korkudan kaynaklanan sansür bir derece anlaşılır ama şiirin sadece soylu sözcüklerle yazılması gerektiği savları bile ortaya atılmadı mı daha birkaç yıl önce? Hâlâ bunların tartışıldığı bir ortamda kalem oynatmak onur kırıcı değil mi?

Çok mu ütopik düşünüyorum? Ya da bu sıradan, basit düşünceler “ütopik” olma mertebesine mi erişti günümüzde, bu kadar mı kirlendik?

Bu koşullar altında, kendimi değil, şiirimi daha fazla kirletmemek için geri çekiliyorum…

Belki günün birinde bütün bu düşüncelerimden dolayı pişmanlık duymamı sağlayacak bir ortamla, bir dergiyle, bir oluşumla karşılaşırım, kim bilir… O zamana dek hiçbir dergide şiir yayınlatmayacağım. (Bu kararı almadan önce birer şiirimi vermiş olduğum Dize ve Hayal dergilerinin yöneticileri ellerindeki şiiri kullanıp kullanmama konusunda özgürler elbette.)

Hiçbir dergide şiirle ilgili herhangi bir soruşturmaya cevap vermeyeceğim, herhangi bir dosyaya gerek görüş bildirerek gerekse yazı yazarak katkıda bulunmayacağım. Ayrıca, hiçbir şiir yıllığına şiirimin alınmasına onay vermediğimi de bu arada bildirmek istiyorum. Buna rağmen, izinsiz olarak şiirimi kullananlar olursa yasal yollara başvuracağımı sanmaz umarım. Yasalara inansam belki yapardım ama ben daha etkili bir yöntem kullarım bu durumda, küfrederim!

Su akar yolunu bulur… Kitaplarla, internet üzerinden belki, belki de şu anda aklımıza gelmeyen başka oluşumlarda bir araya geliriz, şiirlerimizi paylaşırız.

İktidarın hiçbir çeşidine, yozluğa ve hırsa yenilmemiş şiirlerin büyüsüyle…

Sevgiyle…"

Altay Öktem